Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu ngày càng thay đổi và phát triển mạnh mẽ, Startup Ecosystem ngày nay không chỉ giới hạn trong việc xây dựng một sản phẩm hoặc dịch vụ tốt mà còn bao gồm các yếu tố chiến lược quan trọng nhằm đạt được sự phát triển bền vững. Có 5 trụ cột chính (Pillar) có thể kể đến: Huy động Vốn (資金調達), Sự phù hợp với thị trường (市場適合), Chiến lược tăng trưởng (成長戦略), Exit (Chiến lược thoái vốn/退出戦略), và Tạo giá trị xã hội (社会的価値の創造). Mỗi pillar đều có tầm quan trọng riêng và tạo ra những cơ hội cũng như thách thức không nhỏ đối với các doanh nghiệp trong hành trình phát triển.

1. Huy động Vốn (資金調達)

Một trong những yếu tố quan trọng quyết định sự thành bại của một startup trong giai đoạn đầu là khả năng huy động vốn. Để hiện thực hóa những ý tưởng kinh doanh, startup cần có nguồn vốn đủ mạnh để xây dựng sản phẩm và mở rộng quy mô. Đây là nơi vốn seed funding (vốn hạt giống) trở thành yếu tố sống còn. Startup có thể huy động vốn từ các nguồn như angel investors (nhà đầu tư thiên thần) hoặc crowdfunding (gây quỹ cộng đồng).

Chẳng hạn, công ty CyberAgent (https://www.cyberagent.co.jp/) - một công ty quảng cáo hàng đầu của Nhật đã thu hút được sự hỗ trợ từ các nhà đầu tư thiên thần trong những ngày đầu khởi nghiệp, giúp họ phát triển vào thị trường quảng cáo trực tuyến. Bên cạnh đó, crowdfunding ngày nay cũng trở thành một xu hướng phổ biến, nơi startup không chỉ huy động vốn mà còn lan tỏa được sự đồng cảm của cộng đồng đối với các ý tưởng sáng tạo. Điều này tạo ra một môi trường đầu tư linh hoạt và hiệu quả, đồng thời giúp mở rộng tầm ảnh hưởng của sản phẩm trong cộng đồng.

2. Sự Phù Hợp với Thị Trường (市場適合)

Khi đã có nguồn vốn, startup cần phải đạt được một điều kiện tiên quyết để thành công: sự phù hợp với thị trường (Product-Market Fit, PMF). Đây là giai đoạn mà sản phẩm hoặc dịch vụ của doanh nghiệp cần phải thỏa mãn nhu cầu thực tế của thị trường và người tiêu dùng. Để đạt được PMF, các startup phải phân tích kỹ lưỡng hành vi và nhu cầu của người dùng, đồng thời liên tục cải tiến sản phẩm dựa trên những dữ liệu thu thập được.

Ví dụ, DeNA (https://dena.com/jp/) đã rất thành công trong việc phân tích sâu sắc thói quen và nhu cầu của người dùng khi tham gia vào thị trường game di động. Điều này giúp họ điều chỉnh và cải tiến sản phẩm một cách hiệu quả, dẫn đến sự phát triển mạnh mẽ của công ty. Tuy nhiên, nếu không đạt được sự phù hợp này, doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với việc phải điều chỉnh hướng đi của mình, hay còn gọi là pivot. Timee (https://timee.co.jp/) - ứng dụng tìm việc part-time, một ví dụ điển hình, đã điều chỉnh mô hình kinh doanh từ sớm và tập trung vào thị trường lao động ngắn hạn, từ đó đạt được sự tăng trưởng ấn tượng. (Về các case study này mọi người có thể tự tìm hiểu hoặc mình sẽ phân tích vào một bài khác).

3. Chiến Lược Tăng Trưởng (成長戦略)

Khi một công ty đã đạt được PMF, mục tiêu tiếp theo là scale-up (mở rộng quy mô). Để làm được điều này, các startup cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các venture capital (VC), không chỉ về tài chính mà còn trong việc cung cấp các lời khuyên chiến lược và chia sẻ mạng lưới kết nối. VC có vai trò rất lớn trong việc thúc đẩy sự phát triển của các công ty, đặc biệt là khi họ muốn mở rộng ra các thị trường mới.

Bên cạnh đó, các startup cũng có thể tận dụng các chương trình Corporate Accelerator Program (CAP), nơi họ có thể hợp tác với các công ty lớn, tận dụng nguồn lực và công nghệ sẵn có để mở rộng quy mô nhanh chóng. Tuy nhiên, một thử thách lớn khi hợp tác với các công ty lớn chính là sự khác biệt về văn hóa và chiến lược, điều này đòi hỏi các startup phải thực hiện due diligence (kiểm tra kỹ lưỡng) trước khi bước vào bất kỳ quan hệ hợp tác nào.

4. Chiến lược thoái vốn (退出戦略)

Một trong những mục tiêu cuối cùng của một startup là đạt được sự exit thành công thông qua việc IPO (phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng) hoặc M&A (sáp nhập và mua lại). Đây là cách mà các công ty khởi nghiệp có thể tối đa hóa giá trị của mình, mang lại lợi ích lâu dài cho các nhà đầu tư và các bên liên quan.

Ví dụ, CyberAgent và DeNA đều đã thành công trong việc thực hiện IPO, giúp họ nhận được sự tin tưởng từ thị trường và tiếp tục phát triển. Mặt khác, các công ty cũng có thể thực hiện M&A để tận dụng synergy (hiệu quả cộng hưởng) khi gia nhập vào các tập đoàn lớn hơn, một chiến lược exit mang lại lợi ích không chỉ về tài chính mà còn giúp thúc đẩy sự phát triển lâu dài.

5. Tạo Giá Trị Xã Hội (社会的価値の創造)

Trong thời đại hiện nay, các startup không chỉ hướng đến lợi nhuận mà còn phải chú trọng đến việc tạo ra giá trị xã hội bền vững. Điều này đồng nghĩa với việc các công ty cần kết hợp lợi ích kinh tế với sự cống hiến cho xã hội và môi trường. Các công ty có chiến lược sustainability management (quản lý bền vững) không chỉ gia tăng giá trị dài hạn mà còn tạo được sự tin tưởng từ nhà đầu tư và khách hàng.

Ví dụ, Timee đã tạo ra sự đổi mới trong thị trường lao động ngắn hạn, đồng thời góp phần vào cuộc cách mạng về cách làm việc. Cụ thể là họ đã tiên phong trong việc "tự chủ thời gian, tự chủ công việc", người dùng có thể làm bất cứ công việc nào họ mong muốn, thời gian mong muốn và nhận tiền trong ngày. Chính những sáng kiến như vậy không chỉ cải thiện mô hình kinh doanh mà còn nâng cao giá trị xã hội của doanh nghiệp, giúp họ xây dựng hình ảnh tích cực trong mắt công chúng và người tiêu dùng.

——

Startup Ecosystem hiện nay ngày càng phát triển mạnh mẽ. Sự thành công của mỗi doanh nghiệp không chỉ dựa vào khả năng huy động vốn hay đạt được sự phù hợp với thị trường, mà còn phụ thuộc vào khả năng xây dựng chiến lược tăng trưởng bền vững và có trách nhiệm với xã hội. Các công ty khởi nghiệp thành công là những công ty biết cách tối ưu hóa tất cả các yếu tố trên, hướng đến một tương lai phát triển bền vững và có giá trị lâu dài.

Mình chưa bao giờ nghĩ đến việc lao vào Startup như một con thiêu thân, luôn luôn nhắc bản thân về giá trị sau cùng nó có tồn tại bền vững được không?